Το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, η πράσινη μετάβαση αλλά και η περιφερειακή συνεργασία σε θέματα ενέργειας ήταν μερικά από τα θέματα που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της «1η Ημερίδα Κύπρου – Ελλάδας για ρυθμιστικά θέματα ενέργειας», που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022 στο ξενοδοχείο Radisson Blu Hotel στη Λάρνακα.
Η ημερίδα διοργανώθηκε από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) στο πλαίσιο της ανανέωσης της συνεργασίας μεταξύ των δύο Ανεξάρτητων Ρυθμιστικών Αρχών, βάσει του Μνημονίου Συναντίληψης που είχε υπογραφεί για πρώτη φόρα το 2012.
Τους επίτιμους προσκεκλημένους πλαισίωσαν η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, κα. Νατάσα Πηλείδου, τα Μέλη της ΡΑΕΚ και ΡΑΕ, εκπρόσωποι από τις Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας της Μεσογείου (Αίγυπτου και Ισραήλ), όπως και εκπρόσωποι από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) και Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ). Τους προσκεκλημένους συμπλήρωσαν ακαδημαϊκοί, τεχνοκράτες, εκπρόσωποι εθνικών οργανισμών καθώς και άλλων παραγόντων που σχετίζονται με το τομέα της ενέργειας, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για το ενεργειακό αύριο της Κύπρου.
Στο εναρκτήριο καλωσόρισμα του ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ Δρ. Ανδρέας Πουλλικκάς, τόνισε πως η Κύπρος αποτελεί ένα κομβικό σημείο στο διεθνή ενεργειακό χάρτη και δεδομένης της ενεργειακά γεωστρατηγικής της θέσης καθίσταται καίριος πυλώνας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Επίσης, η Κύπρος καλείται να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στα ενεργειακά δρώμενα στην περιοχή της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου και ως αποτέλεσμα επιβάλλεται να αναβαθμίσει αλλά και να εντείνει τις πρωτοβουλίες της για συνεργασίες σε ρυθμιστικά θέματα ενέργειας καθώς και να πραγματοποιήσει τις κατ’ εξοχήν σημαντικές συμφωνίες με τις γειτονικές χώρες Ελλάδα, Αίγυπτο και Ισραήλ.
Με την σειρά του, ο Πρόεδρος της ΡΑΕ Αναπληρωτής Καθηγητής Αθανάσιος Δαγούμας, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και υπογράμμισε τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως «ενεργειακής πύλης» των Βαλκανίων, ιδιαίτερα και υπό το πρίσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η παραπάνω σημασία ενισχύεται περεταίρω και από τα ενεργειακά έργα διασυνδέσεων που πρόκειται να κατασκευαστούν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Δαγούμας επιβεβαίωσε ότι καθίσταται αναγκαία η ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών της Ανατολικής Μεσογείου ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού όλης της περιοχής και της Ευρώπης αφενός και ο ίδιος ο ρόλος των ρυθμιστικών της αρχών αφετέρου.
O Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας χαιρέτησε την Ημερίδα εκ μέρους της Υπουργού κας Νατάσα Πηλείδου κατά τη διάρκεια της οποίας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι νέες προκλήσεις στον τομέα της ενέργειας απαιτούν την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα της Κύπρου για το 2030, με μια ολιστική προσέγγιση για την ταυτόχρονη επίτευξη όλων των εθνικών ενεργειακών και κλιματικών στόχων και υποχρεώσεων με τον πιο οικονομικό τρόπο. Ταυτόχρονα, απαιτούν την ενίσχυση της συνεργασίας με όλους τους ενδιαφερόμενους και ενώσεις επαγγελματιών καθώς και με την κοινωνία των πολιτών και τη μέγιστη χρήση όλων των ευρωπαϊκών μηχανισμών για τη χρηματοδότηση των σχετικών επενδύσεων. Επίσης, ανέδειξε τη σημαντικότητα και την αναγκαιότητα των βασικών έργων υποδομής όπως είναι οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις οι οποίες θα προσφέρουν μια σειρά από οφέλη, όπως ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, υποστήριξη των προσπαθειών απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και θα επιτρέψει την πολύ ταχύτερη ενσωμάτωση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα των χωρών.
Στην εν λόγω Ημερίδα παρουσιάστηκαν από τη Ρυθμιστική Αρχή της Αιγύπτου (EGYPTERA) η αγορά ηλεκτρισμού της Αιγύπτου και ο ρόλος του Ρυθμιστή, από τη Ρυθμιστική Αρχή του Ισραήλ για τον ηλεκτρισμό (PUA) οι εξελίξεις στην αγορά ηλεκτρισμού του Ισραήλ και ο ρόλος του Ρυθμιστή και τέλος από τη Ρυθμιστική Αρχή του Ισραήλ για το αέριο (NGA) οι εξελίξεις και οι προοπτικές στην αγορά ηλεκτρισμού του Ισραήλ. Το τελευταίο μέρος της Ημερίδας έκλεισε με τις παρουσιάσεις του Εκτελεστικού Διευθυντή του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) κ. Σταύρο Σταυρινό όπου παρουσίασε το ρόλο του ΔΣΚΜ και το ρόλο του Λειτουργού της Αγοράς στην αγορά ηλεκτρισμού της Κύπρου, και την παρουσίαση του Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) όπου παρουσίασε το νέο ρόλο που αναμένεται να διαδραματίσει ο ΔΣΔ στο νέο περιβάλλον.
Η Ημερίδα ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία προωθώντας τον ενεργειακό διάλογο και τη συνεργασία. Ένα από τα βασικά στοιχεία που όλοι οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν ήταν ότι η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας ανοικτών και ανταγωνιστικών ενεργειακών αγορών θα ξεκλειδώσει την πρόσβαση σε προσιτές, καθαρές και αξιόπιστες ενεργειακές υπηρεσίες καθώς και χαμηλή εξάρτηση από τον άνθρακα. Το κλειδί για τη μετάβαση σε μορφές ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα και σε βιώσιμα ενεργειακά συστήματα είναι η πλήρης μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η προώθηση εγκαταστάσεων αποθήκευσης και πράσινου υδρογόνου, η αύξηση των επιπέδων ενεργειακής απόδοσης, η χρήση καινοτόμων και έξυπνων λύσεων, η αύξηση των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών και των μεσογειακών εταίρων και η ανάπτυξη εναλλακτικών αγορών φυσικού αερίου με βάση την αξιόπιστη προμήθεια, μεταφορά και διαμετακόμιση φυσικού αερίου. Όπως διαφάνηκε μόνο μέσω της διασυνοριακής συνεργασίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούμε να επιτύχουμε πιο αποτελεσματική και φθηνότερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αυξημένη βεβαιότητα στην αγορά, ανοικτή πρόσβαση σε νέους πόρους και ευκαιρίες διευκολύνοντας ταυτόχρονα άλλα διεθνή έργα. Αυτή η περιφερειακή συνεργασία θα συμβάλει στην ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ, στην εναρμόνιση των εθνικών νομοθετικών και πολιτικών προσεγγίσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ και στους μεσογειακούς εταίρους.
Παρόλες τις σημερινές διαταραχές της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας, το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου αλλά και της ευρύτερης περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, φαίνεται να είναι ευοίωνο και ελπιδοφόρο. Η νέα πραγματικότητα όσον αφορά τη γεωπολιτική και την αγορά ενέργειας, την οποία οραματίζεται το ευρωπαϊκό σχέδιο REPowerEU, αναγεννά και δίνει νέες πτυχές σε έργα όπως ο Euroasia Interconnector και η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Αιγύπτου, που πλέον φαντάζουν πιο επιτακτικά από ποτέ.
Με την πλατιά́ συμμετοχή́ που την χαρακτήρισε, η «1η Ημερίδα Κύπρου – Ελλάδας για ρυθμιστικά θέματα ενέργειας», άνοιξε διαύλους αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ́ των γειτονικών χωρών της Μεσογείου και έδωσε νέα ώθηση στην ανάγκη της Κύπρου να επιταχύνει δραστικά τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και να εξασφαλίσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της από αναξιόπιστους προμηθευτές και ασταθή ορυκτά καύσιμα.
Στόχος είναι η Ημερίδα Ενέργειας Κύπρου-Ελλάδας να αποτελέσει θεσμό στα θέματα ρυθμιστικού ενδιαφέροντος και να καθιερωθεί στην περιφέρεια της Μεσογείου ως ένα ετήσιο Φόρουμ για τα ενεργειακά ζητήματα της περιοχής μας.
